De Casimirschool in Gouda is getransformeerd van een gesloten gangschool uit 1953 naar een open, lichte Daltonleeromgeving. Met minimale ingrepen, biobased uitbreiding en een natuurinclusief speelplein sluit het gebouw aan bij eigentijds onderwijs en duurzaamheid. Het resultaat is een energieneutrale, gezonde school die de oorspronkelijke architectuur respecteert en ruimte biedt aan groei en beweging.
Transformatie // biobased materialen // natuurinclusief speelplein // gezonde binnenklimaat
De transformatie van de Casimirschool is gestoeld op vier samenhangende eco-principes die bijdragen aan een gezonde, duurzame en inspirerende leeromgeving.
In plaats van sloop en volledige nieuwbouw kiezen we bewust voor het hergebruik van het bestaande gebouw. Door de structuur van de bakstenen gangschool slim te herdenken – met als belangrijkste ingreep het verleggen van de gang – ontstaat er ruimte voor een open leerplein zonder het karakter van het gebouw te verliezen. Deze keuze beperkt de milieu-impact aanzienlijk, spaart materialen en behoudt de architectonische kwaliteit van het oorspronkelijke ontwerp.
Om twee extra klassen te huisvesten en bouwtechnische problemen aan de zuidgevel op te lossen, realiseren we een minimale aanbouw van slechts twee meter diep. Deze uitbreiding wordt uitgevoerd in hout, geïsoleerd met houtvezel en bekleed met bamboe – lichte, biobased materialen die CO₂ opslaan en bijdragen aan een gezond binnenklimaat. Door deze materialen juist in te zetten op plekken waar we het gebouw uitbreiden of verbeteren, maken we de ingreep toekomstbestendig én ecologisch verantwoord.
Het schoolplein wordt een natuurinclusieve leer- en speelomgeving die aansluit bij de pedagogische visie van vrijheid, verantwoordelijkheid en samenwerking. Nestkasten worden strategisch geplaatst op basis van een vogelkalender, en op de kopgevels creëren we met subtiele terugliggende vlakken nestplekken voor vleermuizen. De nieuwe schooltuin maakt biodiversiteit tastbaar met een moestuin, bessenstruiken, een kleurstoffentuin en een natuurlijke waterberging onder het speelveld. Kinderen leren zo spelenderwijs over natuur, seizoenen en kringlopen.
De school voldoet vrijwel geheel aan de eisen van Frisse Scholen Klasse B. Goede ventilatie, voldoende daglicht, akoestisch comfort en een prettig binnenklimaat vormen de basis voor geconcentreerd en gezond leren. De open leeromgeving versterkt de Daltonvisie, waarbij leerlingen zelfstandig en in kleine groepen kunnen werken. Door de slimme positionering van de klaslokalen, de transparantie tussen ruimtes en de inzet van natuurlijke materialen ontstaat een leeromgeving die vrijheid en structuur in balans houdt.
De transformatie van de Casimirschool vertrekt vanuit het bestaande. In plaats van sloop is gekozen voor hergebruik van het karaktervolle gebouw uit 1953, ontworpen als gangschool door Ad van der Steur. De belangrijkste ontwerpkeuze is het verleggen van de centrale gang, waardoor in het hart van de school ruimte ontstaat voor een open leerplein – een ruimtelijke vertaling van het vrije Daltononderwijs.
Aan de voorgevel ontstaat hierdoor plaats voor ondersteunende functies zoals de lerarenkamer en spreekruimtes, waarmee de gesloten gevel wordt geopend richting de straat. Om de klaslokalen even groot te houden, is aan de zuidgevel een minimale aanbouw gerealiseerd. Deze uitbreiding is uitgevoerd in hout, geïsoleerd met houtvezel en bekleed met bamboe; een bewuste keuze voor ecologische materialen en een gezond binnenklimaat.
De portiekentrees, geïnspireerd op de bestaande entree, bieden elke klas een eigen toegang. Hierdoor wordt de interne gang ontlast en kan deze volledig functioneren als leerplein met diverse werkplekken. Grote glasopeningen tussen klas en plein zorgen voor visuele verbinding en gedeeld toezicht. De nieuwe gevelopeningen sluiten in maat en ritme aan op het bestaande metselwerk en versterken de samenhang tussen oud en nieuw. De gevelafwerking in verticaal bamboe is afgestemd op de textuur en horizontale lijnen van het oorspronkelijke metselwerk.
Ook buiten is gekozen voor een zorgvuldige architectonische en ecologische inpassing: het plein wordt natuurinclusief ingericht met een schooltuin, nestplekken, regenwateropslag en een handpomp. Zo ontstaat een leeromgeving die in vorm, materiaal en gebruik ruimte biedt aan eigentijds onderwijs - een herijking van bestaande architectuur die het erfgoed respecteert en tegelijk toekomstbestendig en pedagogisch krachtig is.
